معرفی برنامه علمی فناوری سامانه‌های مخابراتی/ چالش‌های تأمین زیرساخت‌های ارتباطات نوین  

محمدرضا قائدی در گفتگو با خبرنگار حوزه پایش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، با بیان اینکه انقلاب صنعتی به معنی انقلاب در صنعت و تولید است، اظهار کرد: درحالی‌که اولین انقلاب صنعتی مبتنی بر ماشین‌های نساجی، ماشین بخار و استفاده از صنعت برق بود؛ در انقلاب صنعتی دوم به جای زغال‌سنگ، از نفت و همچنین انرژی الکتریسیته استفاده شد و با استفاده از خطوط تولید، کارخانه‌ها به تولید انبوه رسیدند؛ اما انقلاب صنعتی سوم بر صنعت کامپیوتر و نرم‌افزارهای هوشمند و دیجیتال پایه‌گذاری شد.

وی ادامه داد: درنهایت انقلاب صنعتی چهارم که انسان امروز معاصر این دوره از زمان است، انقلاب در ارتباطات و اینترنت نام‌گذاری شده است. شبکه‌های به‌هم‌پیوسته را باید بزرگ‌ترین سامانه‌ای دانست که تاکنون به دست انسان طراحی، مهندسی و اجرا شده است. ریشه این شبکه عظیم جهانی به دهه ۶۰ میلادی باز می‌شود. ابعاد ششم و هفتم انقلاب صنعتی چهارم به تغییرات بنیادی در فضای کسب‌وکار و گسترش دانش از طریق به اشتراک‌گذاری علوم مختلف می‌پردازد.

رئیس دبیرخانه علمی استان فارس عنوان کرد: امروزه زیرساخت سیستم‌های ارتباطی و مخابراتی نقش بنیادی در تحقق اهداف انقلاب صنعتی چهارم دارد؛ چنانکه در هر تجهیز به‌روز زندگی و صنعت، نقش محوری را ایفا می‌کند. در سال 2020، ارتباطات مجازی به‌عنوان مهم‌ترین ابزار سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در بحران همه‌گیری کرونا به‌خوبی اهمیت و جایگاه خود را در آینده بشریت تبیین و اثبات کرده است.

قائدی خاطرنشان کرد: ازاین‌رو کسب دانش تئوری و فنی طراحی و ساخت دستگاه‌های مخابراتی و خلاقیت در بهره‌گیری مناسب از تجهیزات موجود در کنار پردازش داده‌ها و تحلیل اطلاعات، یکی از لبه‌های گسترش علم و صنعت روز دنیا محسوب می‌شود. هدف سیستم‌های مخابراتی، برنامه‌ریزی، طرح و پیاده‌سازی شبکه‌های مخابراتی برای پردازش و انتقال داده است.

وی افزود: مهم‌ترین حوزه‌های تحقیقاتی در این زمینه، سیستم‌های انتقال مخابراتی (ماهواره، رادیویی و...)، فشرده‌سازی و ارتباطات چندرسانه‌ای، طراحی و پیاده‌سازی سیستم‌های ارتباط بی‌سیم و سیار، فناوری اطلاعات، شبکه‌های کامپیوتری، آنتن و انتشار امواج، طراحی و ساخت مدارها و سیستم‌های RF، فوتونیک، مخابرات نوری و بسیاری دیگر از زمینه‌های مرتبط است.

رئیس دبیرخانه برنامه علمی استان فارس تصریح کرد: واقعیت‌های صنعتی کشور و مقایسه با پیشرفت‌های فناورانه و صنعتی روز دنیا، صاحب‌نظران کشور را به لزوم توسعه دانش تئوری و فنی سامانه‌های مخابراتی آگاه ساخته است. به‌عنوان یک سند راهبردی می‌توان به سیاست‌ها و اولویت‌های پژوهش و فناوری کشور که توسط دبیرخانه شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری در تابستان ۹۳ تدوین‌شده اشاره کرد. در این سند، فناوری اطلاعات و ارتباطات در مجموعه اولویت‌های الف قرار دارد.

قائدی در ادامه گفت: همچنین، فناوری‌های مکاترونیک، خودکارسازی و روباتیک، پیش‌بینی بلایای طبیعی، اکتشاف مواد معدنی و پدافند غیرعامل در اولویت ب دسته‌بندی شده‌اند. درنهایت نیز، مهندسی پزشکی و حمل‌ونقل در اولویت ج قرار گرفتند. همچنین به‌عنوان نمونه می‌توان به سند الزامات حاکم بر اینترنت اشیا در شبکه ملی اطلاعات که در سال ۹۷ به تصویب شورای عالی فضای مجازی رسیده در خصوص چالش مرتبط با توسعه فناوری اینترنت اشیا و سند جامع توسعه هوافضای کشور در ارتباط با چالش مرتبط با فناوری سنجش‌ازدور و پایش ماهواره‌ای اشاره کرد.

وی ادامه داد: از برخی مهم‌ترین چالش‌های به‌روز کشور در زمینه صنعت سیستم‌های مخابراتی می‌توان به توسعه‌نیافتگی فراگیر فناوری اینترنت اشیا در کشور، تهدیدهای ناشی از ضعف در توسعه فناوری سنجش‌ازدور و پایش ماهواره‌ای، تهدیدهای ناشی از تحلیل‌ها و تصمیم‌گیری‌های خطاپذیر انسانی در حوزه‌های فنی، ناکارآمدی رویکردهای طراحی چندپاره در پروژه‌های پیچیده صنعتی، توسعه‌نیافتگی فناوری‌های تجهیزات پیشرفته پزشکی، تهدیدهای ناشی از دگرگونی‌های سریع علمی، اجتماعی و فرهنگی در مدیریت سازمان‌های مرتبط با فناوری اطلاعات و ارتباطات، تهدیدات ناشی از آسیب‌پذیری سیستم‌های نظارت، هدایت و ناوبری اهداف پروازی، بازدهی انرژی پایین، ابعاد بالا و کارایی ضعیف سیستم‌های الکترونیکی و مخابراتی سنتی در کاربردهای نوین، ضعف آشکارپذیری و شناسایی ادوات نظامی توسط نیروهای دشمن، خطرات عدم تشخیص و تصادم اجرام آسمانی با ماهواره‌ها و اختلال در عملکرد دستگاه‌های الکترونیکی و مخابراتی ناشی از پدیده تداخل الکترومغناطیسی اشاره کرد.

رئیس دبیرخانه علمی استان فارس اظهار کرد: دانشگاه آزاد اسلامی با اطلاع از نیازهای جامعه و صنعت، سعی بر آن دارد تحقیقات دانشگاهی را (در کنار دستیابی به مرجعیت علمی) بر توسعه فناوری با هدف کشف نیاز و حل مشکلات کشور متمرکز کند. در این راستا، تلاش می‌شود پژوهش‌های تحصیلات تکمیلی را که به نحوی با مقوله سیستم‌های مخابراتی ارتباط دارند به سمت پروژه‌های مسئله‌محور و مورد تقاضای جامعه علمی و صنعتی کشور هدایت کند.

قائدی خاطرنشان کرد: در برنامه علمی فناوری سامانه‌های مخابراتی، رئوس ۱۱ چالش، اهداف کلان و در دسترس و راهبردهای دستیابی به اهداف منتظره در قالب نظام موضوعات ارائه شده است. آن‌گونه که چالش‌های پیشنهادی در این برنامه علمی نشان می‌دهد، در کنار سایر زمینه‌های علمی و در قالب یک ساختار بین‌رشته‌ای، سامانه‌های مخابراتی به‌صورت گسترده و پایه‌ای در همه اولویت‌های مذکور در اسناد بالادستی پژوهشی و صنعتی کشور به کار گرفته می‌شوند.

به گفته وی، این مجموعه به نحوی تدوین می‌شود که حلقه‌های اتصال ذی‌نفعان صنعتی و دانشگاه ایجاد شود و نهایتاً منجر به تولید زمینه‌های متعدد پژوهشی در راستای مرتفع نمودن چالش‌های بخش‌های مرتبط شود. با توجه به استقرار سایت‌های صنعتی مرتبط در شهر شیراز و استان فارس و پتانسیل‌های بالای علمی در سطح این استان، در دی ماه 98 دانشگاه آزاد اسلامی شیراز به‌عنوان واحد پیشرو در طراحی و تدوین برنامه علمی فناوری سامانه‌های مخابراتی انتخاب شد.

قائدی تأکید کرد: با استقرار دبیرخانه علمی استان به ریاست محمدرضا قائدی و تعیین حامد آگاهی به‌عنوان مجری این برنامه علمی، تیمی متبحر از اعضای هیئت‌علمی واحد شیراز در رشته‌های مختلف مرتبط، تشکیل و فاز مطالعاتی برنامه با جمع‌آوری و مطالعه اسناد بالادستی مهم کشوری آغاز شد.

رئیس دبیرخانه علمی استان فارس اظهار کرد: از مهم‌ترین این اسناد می‌توان به سیاست‌های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری در حوزه علم و فناوری، سند چشم‌انداز بیست‌ساله جمهوری اسلامی ایران، قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، نقشه جامع علمی کشور، سالنمای امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، سند سیاست‌ها و اولویت‌های پژوهش و فناوری کشور، سند تحول راهبردی علم و فناوری کشور، سند الزامات حاکم بر اینترنت اشیاء در شبکه ملی اطلاعات، سند جامع توسعه هوافضای کشور، سند الزامات ثبت تجهیزات پزشکی تولید داخل، سند راهبردی نظام جامع فناوری اطلاعات جمهوری اسلامی ایران، سند ملی توسعه فناوری لیزر، فوتونیک و ساختارهای میکرونی، سند توسعه هوش مصنوعی (در حال تدوین در ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور) و سند راهبردی پدافند غیرعامل تهدیدات الکترومغناطیسی (در حال تدوین در مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور) اشاره کرد.

قائدی ادامه داد: همچنین تلاش شد نیازهای روز و آتی صنعت و جامعه، نقشه راه و برنامه‌های علمی و پژوهشی دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و قطب‌های فناوری سرآمد جهانی و نظرات اساتید برجسته دانشگاهی و متخصصین صنعتی داخلی در احصا چالش‌های مرتبط با سامانه‌های مخابراتی لحاظ گردد. ازاین‌رو، ۱۱ چالش بنیادین منطبق بر خط‌مشی اسناد بالادستی و خواسته‌ها و داشته‌های علمی و صنعتی با رویکرد واقع‌بینانه شرایط کشور مورد توجه قرار گرفت و اهداف غایی و عینی در کنار راهبردهای مؤثر برای دستیابی به این اهداف، تدوین و به کمیته ارزیابی دبیرخانه مرکزی پایش دانشگاه ارسال شد.

وی افزود: پس از تأیید اولیه چالش‌ها در کمیته غربالگری، چالش‌های احصا شده طی دو جلسه در کمیته ارزیابی و نظارت دبیرخانه مرکزی ارزیابی، بررسی و پس از اعمال اصلاحات مورد نظر کمیته تائید شد. تدوین مجموعه نظام موضوعات برنامه علمی فناوری سامانه‌های مخابراتی اکنون در برنامه کار دبیرخانه علمی استان فارس، کمیته علمی و شوراهای دانشی متشکل از اساتید دانشگاه و کارشناسان صنعتی قرار دارد.

انتهای پیام/۴۰۸۴/پ